Người Mẹ Điên

Hai mươi ba năm trước, có một người con gái trẻ lang thang qua làng tôi, đầu bù tóc rối, gặp ai cũng cười cười, cũng chả ngại ngần ngồi tè trước mặt mọi người. Vì vậy, đàn bà trong làng đi qua cô gái thường nhổ nước bọt, có bà còn chạy lên trước dậm chân, đuổi " Cút cho xa " Thế nhưng cô gái không bỏ đi, vẫn cứ cười ngây dại quanh quẩn trong làng.
Hồi đó, cha tôi đã 35 tuổi. Cha làm việc ở bãi khai thác đá bị máy chém cụt tay trái, nhà lại quá nghèo, mãi không cưới được vợ. Bà nội thấy con điên có sắc vóc, thì động lòng, quyết định mang cô ta về nhà cho cha tôi, làm vợ, chờ bao giờ cô ta đẻ cho nhà tôi "đứa nối dõi " sẽ đuổi đi liền. Cha tôi dù trong lòng bất nhẫn, nhưng nhìn cảnh nhà, cắn răng đành chấp nhận. Thế là kết quả, cha tôi không phải mất đồng xu nào, nghiễm nhiên thành chú rể.
Khi mẹ sinh tôi, bà nội ẵm cháu, hóp cái miệng chẳng còn mấy cái răng vui sướng nói :Cái con mẹ điên này, mà lại sinh cho bà cái đứa chống gậy rồi ! Có điều sinh tôi ra, bà nội ẵm mất tôi, không bao giờ cho mẹ đến gần con। Mẹ chỉ muốn ôm tôi, bao nhiêu lần đứng trước mặt bà nội dùng hết sức gào lên :Ðưa, đưa tôi...Bà nội mặc kệ। Tôi còn trứng nước như thế, như khối thịt non, biết đâu mẹ lỡ tay vứt tôi đi đâu thì sao ? Dù sao, mẹ cũng chỉ là con điên. Cứ mỗi khi mẹ khẩn cầu được bế tôi, bà nội lại trợn mắt lên chửi : "Mày đừng có hòng bế con, tao còn lâu mới đưa cho mày. Tao biết được mày bế nó, tao đánh mày chết. Có đánh chưa chết thì tao cũng sẽ đuổi mày cút !
Bà nội nói với vẻ kiên quyết và chắc chắn. Mẹ hiểu ra, mặt mẹ sợ hãi khủng khiếp, mỗi lần chỉ dám đứng ở xa xa ngó tôi. Cho dù vú mẹ sữa căng đầy cứng, nhưng tôi không được một ngụm sữa mẹ nào, bà nội đút từng thìa từng thìa nuôi cho tôi lớn. Bà nói, trong sữa mẹ có " bệnh thần kinh ", nếu lây sang tôi thì phiền lắm. Hồi đó nhà tôi vẫn đang giãy giụa giữa vũng bùn lầy của nghèo đói. Ðặc biệt là sau khi có thêm mẹ và tôi, nhà vẫn thường phải treo niêu. Bà nội quyết định đuổi mẹ, vì mẹ không những chỉ ngồi nhà ăn hại cơm nhà, còn thỉnh thoảng làm thành tiếng thị phi. Một ngày, bà nội nấu một nồi cơm to, tự tay xúc đầy một bát cơm đưa cho mẹ, bảo :
- Con dâu, nhà ta bây giờ nghèo lắm rồi, mẹ có lỗi với cô. Cô ăn hết bát cơm này đi, rồi đi tìm nhà nào giàu có hơn một tí mà ở, sau này cấm không được quay lại đây nữa, nghe chửa ?
- Mẹ tôi vừa và một miếng cơm to vào mồm, nghe bà nội tôi hạ " lệnh tiễn khách " liền tỏ ra kinh ngạc, ngụm cơm đờ ra lã tã miệng. Mẹ nhìn tôi đang nằm trong lòng bà, lắp bắp kêu ai oán : Ðừng... đừng...
Bà nội sắt mặt lại, lấy tác phong uy nghiêm của bậc gia trưởng nghiêm giọng hét : Con dâu điên mày ngang bướng cái gì, bướng thì chả có quả tốt lành gì đâu. Mày vốn lang thang khắp nơi, tao bao dung mày hai năm rồi, mày còn đòi cái gì nữa? Ăn hết bát đấy rồi đi đi, nghe thấy chưa hả ?
Nói đoạn bà nội lôi sau cửa ra cái xẻng, đập thật mạnh xuống nền đất như Dư Thái Quân nắm gậy đầu rồng, "phầm " một tiếng. Mẹ sợ chết giấc, khiếp nhược lén nhìn bà nội, lại chậm rãi cúi đầu nhìn xuống bát cơm trước mặt, có nước mắt rưới trên những hạt cơm trắng nhệch. Dưới cái nhìn giám sát, mẹ chợt có một cử động kỳ quặc, mẹ chia cơm trong bát một phần lớn sang cái bát không khác, rồi nhìn bà một cách đáng thương hại. Bà nội ngồi thẫn thờ, mẹ muốn nói với bà rằng, mỗi bữa mẹ sẽ chỉ ăn nửa bát, chỉ mong bà đừng đuổi mẹ đi. Bà nội trong lòng như bị ai vò cho mấy nắm, bà nội cũng là đàn bà, sự cứng rắn của bà cũng chỉ là vỏ ngoài. Bà nội quay đầu đi, nuốt những giọt nước mắt nóng đi, rồi quay lại sắt mặt nói:
- Ăn mau ! ăn mau, ăn xong còn đi. Ở nhà này cô cũng chết đói thôi ! Mẹ tôi dường như tuyệt vọng, đến ngay cả nửa bát cơm con cũng không ăn, thập thễnh bước ra khỏi cửa, nhưng mẹ đứng ở bậc cửa rất lâu không bước ra.
- Bà nội dằn lòng đuổi : Cô đi, cô đi, đừng có quay đầu lại. Dưới gầm trời này còn nhiều nhà người ta giàu
- Mẹ tôi quay lại, đưa một tay ra phía lòng bà, thì ra mẹ muốn được ôm tôi một tí. Bà nội lưỡng lự một lúc rồi đưa tôi trong bọc tã lót cho mẹ. Lần đầu tiên mẹ được ẵm tôi vào lòng, môi nhắp nhắp cười, cười hạnh phúc rạng rỡ. Còn bà nội như gặp quân thù hai tay đỡ sẵn dưới thân tôi, chỉ sợ mẹ lên cơn điên, quăng tôi đi như quăng rác.Mẹ ôm tôi chưa được ba phút, bà nội không đợi được giằng tôi trở lại, rồi vào nhà cài chặt then cửa.
Khi tôi bắt đầu lờ mờ hiểu biết một chút, tôi mới biết được, ngoài tôi ra, bọn trẻ chơi cùng tôi đều có mẹ. Tôi tìm cha đòi, tìm bà đòi, họ đều nói, mẹ tôi chết rồi. Nhưng bọn bạn cùng làng đều bảo tôi : Mẹ mày là một con điên, bị bà mày đuổi đi rồi"..
Tôi tìm bà nội vòi vĩnh, đòi bà phải trả mẹ lại, còn chửi bà là đồ " bà lang sói ", thậm chí hất tung mọi cơm rau bà bưng cho tôi. Ngày đó, tôi làm gì biết "điên" nghĩa là cái gì đâu, tôi chỉ cảm thấy nhớ mẹ tôi vô cùng, mẹ trông như thế nào nhỉ ? Mẹ còn sống.
Không ngờ, năm tôi sáu tuổi, mẹ tôi trở về sau 5 năm lang thang. Hôm đó, mấy đứa nhóc bạn tôi chạy như bay tới báo: Thụ, mau đi xem, mẹ mày về rồi kìa, mẹ bị điên của mày về rồi ! Tôi mừng quá đít nhổng nhổng, co giò chạy vội ra ngoài, bà nội và cha cũng chạy theo tôi. Ðây là lần đầu tiên tôi nhìn thấy mẹ, kể từ khi biết nhớ. Người đàn bà đó vẫn áo quần rách nát, tóc tai còn những vụn cỏ khô vàng khè, có trời mới biết là do ngủ đêm trong đống cỏ nào. Mẹ không dám bước vào cửa, nhưng mặt hướng về phía nhà tôi, ngồi trên một hòn đá cạnh ruộng lúa trước làng, trong tay còn cầm một quả bóng bay bẩn thỉu. Khi tôi và lũ trẻ đứng trước mặt mẹ, mẹ cuống cuồng nhìn trong đám chúng tôi tìm con trai mẹ. Cuối cùng mẹ dán chặt mắt vào tôi, nhìn tôi chòng chọc, nhếch mép bảo:
- Thụ... bóng... bóng....Mẹ đứng lên, liên tục giơ lên quả bóng bay trong tay, dúi vào tôi với vẻ lấy lòng. Tôi thì liên tục lùi lại. Tôi thất vọng ghê gớm, không ngờ người mẹ ngày đêm tôi nhớ thương lại là cái hình người này. Một thằng cu đứng cạnh tôi kêu to : Thụ, bây giờ mày biết con điên là thế nào chưa ? Là mẹ mày như thế này đấy !
- Tôi tức tối đáp lại nó : Nó là mẹ mày ấy ! Mẹ mày mới là con điên ấy, mẹ mày mới là thế này ! Tôi quay đầu chạy trốn . Người mẹ bị điên này tôi không thèm. Bà nội và bố thì lại đưa mẹ về nhà. Năm đó, bà nội đuổi mẹ đi rồi, lương tâm bà bị chất vấn dày vò, bà càng ngày càng già, trái tim bà cũng không còn sắt thép được nữa, nên bà chủ động đưa mẹ về, còn tôi lại bực bội, bởi mẹ đã làm tôi mất thể diện. Tôi không bao giờ tươi tỉnh với mẹ, chưa bao giờ chủ động nói với mẹ, càng không bao giờ gọi "Mẹ!", khi phải trao đổi với mẹ, tôi gào là chủ yếu, mẹ không bao giờ dám hé miệng. Nhà không thể nuôi không mẹ mãi, bà nội quyết định huấn luyện cho mẹ làm việc vặt. Khi đi làm đồng, bà nội dắt mẹ đi quan sát, học hỏi, bà bảo mẹ không nghe lời sẽ bị đánh đòn.
Sau một thời gian, bà nội nghĩ mẹ đã được dạy dỗ tương đối rồi, liền để mẹ tự đi cắt cỏ lợn. Ai ngờ mẹ chỉ cắt nửa tiếng đã xong cả hai bồ "cỏ lợn". Bà nội vừa nhìn đã tá hỏa sợ hãi, cỏ mẹ cắt là lúa vừa làm đòng trỗ bông trong ruộng nhà người ta. Bà nội vừa sợ vừa giận phát cuồng chửi rủa : Con mẹ điên lúa và cỏ mà không phân biệt được... Bà nội còn đang chưa biết nên xoay xở ra sao, thì nhà có ruộng bị cắt lúa tìm tới, mắng bà cố ý dạy con dâu làm càn.
Bà nội tôi lửa giận bốc phừng phừng, trước mặt người ta lấy gậy đánh vào eo lưng con dâu, chửi : Ðánh chết con điên này, mày cút ngay đi cho bà..
Mẹ tuy điên, nhưng vẫn biết đau, mẹ nhảy nhỏm lên chạy trốn đầu gậy, miệng phát ra những tiếng lắp bắp sợ hãi : Ðừng... đừng...
Sau rồi, nhà người ta cũng cảm thấy chướng mắt, chủ động bảo : Thôi, chúng tôi cũng chẳng bắt đền nữa. Sau này giữ cô ta chặt một tí là được... Sau khi cơn sóng gió qua, mẹ oại người dưới đất thút thít khóc. Tôi khinh bỉ bảo : Cỏ với lúa mà cũng chả phân biệt được, mày đúng là lợn ! Lời vừa dứt, gáy tôi bị một cái tát lật, là bà. Bà trừng mắt bảo tôi : Thằng ngu kia, mày nói cái gì đấy ? Mày còn thế này nữa ? Ðấy là mẹ mày đấy !
Tôi vùng vằng bĩu môi : Cháu không có loại mẹ điên khùng thế này ! A! mày càng ngày càng láo। Xem bà có đánh mày không ? Bà nội lại giơ tay lên, lúc này chỉ thấy mẹ như cái lò xo bật từ dưới đất lên, che giữa bà nội và tôi, mẹ chỉ tay vào đầu mẹ, kêu thảng thốt : Ðánh tôi,

Người Mẹ Điên (tt)

đánh tôi ! Tôi hiểu rồi, mẹ bảo bà nội đánh mẹ, đừng đánh tôi. Cánh tay bà trên không trung thõng xuống, miệng lẩm bẩm : "Con mẹ điên này, trong lòng nó cũng biết thương con đây !"
Tôi vào lớp một, cha được một hộ chuyên nuôi cá làng bên mời đi canh hồ cá, mỗi tháng lương 50 tệ. Mẹ vẫn đi làm ruộng dưới sự chỉ bảo của bà, chủ yếu là đi cắt cỏ lợn, mẹ cũng không còn gây ra vụ rầy rà nào lớn nữa. Nhớ một ngày mùa đông đói rét năm tôi học lớp ba, trời đột ngột đổ mưa, bà nội sai mẹ mang ô cho tôi. Có lẽ trên đường đến trường tôi mẹ đã ngã ì oạch mấy lần, toàn thân trông như con khỉ lấm bùn, mẹ đứng ở ngoài cửa sổ lớp học nhìn tôi cười ngớ ngẩn, miệng còn gọi tôi : Thụ... ô...
Có mấy đứa bạn tôi cười khúc khích, tôi như ngồi trên bàn chông, oán hận mẹ khủng khiếp, hận mẹ không biết điều, hận mẹ làm tôi xấu hổ, càng hận thằng Hỷ cầm đầu trêu chọc. Trong lúc nó còn đang khoa trương bắt chước mẹ, tôi chộp cái hộp bút trước mặt, đập thật mạnh cho nó một phát, nhưng bị thằng Hỷ tránh được. Nó xông tới bóp cổ tôi, chúng tôi giằng co đánh nhau. Tôi nhỏ con, vốn không phải là đối thủ của nó, bị nó dễ dàng đè xuống đất.
Lúc này, chỉ nghe một tiếng "vút" kéo dài từ bên ngoài lớp học, mẹ giống như một đại hiệp "bay" ào vào, một tay tóm cổ thằng Hỷ, đẩy ra tận ngoài cửa lớp. Ai cũng bảo người điên rất khỏe, thật sự đúng là như vậy. Mẹ dùng hai tay nhấc bổng thằng bắt nạt tôi lên trên không trung, nó kinh sợ kêu khóc gọi bố mẹ, một chân béo ị khua khoắng đạp loạn xạ trên không trung. Mẹ không thèm để ý, vứt nó vào ao nước cạnh cổng trường, rồi mặt thản nhiên, mẹ đi ra.
Mẹ vì tôi gây ra đại họa, mẹ lại làm như không có việc gì xảy ra. Trước mặt tôi, mẹ lại có vẻ khiếp nhược, nhìn tôi vẻ muốn lấy lòng. Tôi hiểu ra đây là tình yêu của mẹ, dù đầu óc mẹ không tỉnh táo, thì tình yêu của mẹ vẫn tỉnh táo, vì con trai của mẹ bị người ta bắt nạt.
Lúc đó tôi không kìm được kêu lên: "Mẹ!" Đây là tiếng gọi đầu tiên kể từ khi tôi biết nói. Mẹ sững sờ cả người, nhìn tôi rất lâu, rồi y hệt như một đứa trẻ con, mặt mẹ đỏ hồng lên, cười ngớ ngẩn.
Hôm đó, lần đầu tiên hai mẹ con tôi cùng che một cái ô về nhà. Tôi kể sự tình cho bà nội nghe, bà nội sợ rụng rời ngã ngồi lên ghế, vội vã nhờ người đi gọi cha về. Cha vừa bước vào nhà, một đám người tráng niên vạm vỡ tay dao tay thước xông vào nhà tôi, không cần hỏi han trắng đen gì, trước tiên đập phá mọi bát đũa vò hũ trong nhà nát như tương, trong nhà như vừa có động đất cấp chín. Ðây là những người do nhà thằng Hỷ nhờ tới, bố thằng Hỷ hung hãn chỉ vào cha tôi nói:
- "Con trai tao sợ quá đã phát điên rồi, hiện đang nằm nhà thương.. Nhà mày mà không mang 1000 tệ trả tiền thuốc thang, mẹ mày tao cho một mồi lửa đốt tan cái nhà mày ra".Một nghìn tệ ? Cha đi làm một tháng chỉ 50 tệ! Nhìn những người sát khí đằng đằng nhà thằng Hỷ, cha tôi mắt đỏ lên dần, cha nhìn mẹ với ánh mắt cực kỳ khủng khiếp, một tay nhanh như cắt dỡ thắt lưng da, đánh tới tấp khắp đầu mặt mẹ. Một trận lại một trận, mẹ chỉ còn như một con chuột khiếp hãi run rẩy, lại như một con thú săn đã bị dồn vào đường chết, nhảy lên hãi hùng, chạy trốn, cả đời tôi không thể quên tiếng thắt lưng da vụt lạnh lùng lên thân mẹ và những tiếng thê thiết mẹ kêu.
Sau đó phải có trưởng đồn cảnh sát đến ngăn bàn tay bạo lực của cha। Kết quả hoà giải của đồn cảnh sát là : Cả hai bên đều có tổn thất, cả hai không nợ nần gì nhau cả। Ai còn gây sự sẽ bắt luôn người đó।
Ðám người đi rồi, cha tôi nhìn khắp nhà mảnh vỡ nồi niêu bát đũa tan tành, lại nhìn mẹ tôi vết roi đầy mình, cha tôi bất ngờ ôm mẹ tôi vào lòng khóc thảm thiết.
- Mẹ điên ơi, không phải là tôi muốn đánh mẹ, mà nếu như tôi không đánh thì việc này không thể dàn xếp nổi, nhà mình làm gì có tiền mà đền cho người. Bởi nghèo khổ quá mà thành họa đấy thôi !
Cha lại nhìn tôi nói : Thụ, con phải cố mà học lên đại học. Không thì, nhà ta cứ bị người khác bắt nạt suốt đời, nhé ! Tôi gật đầu, tôi hiểu.
Mùa hè năm 2000, tôi thi đỗ vào trung học với kết quả xuất sắc. Bà nội tôi vì làm việc cực nhọc cả đời mà mất trước đó, gia cảnh ngày càng khó khăn hơn. Cục Dân Chính khu tự trị Ân Thi (Hồ Bắc) xếp nhà tôi thuộc diện đặc biệt nghèo đói, mỗi tháng trợ cấp 40 tệ. Trường tôi học cũng giảm bớt học phí cho tôi, nhờ thế tôi mới có thể học tiếp.. Vì học nội trú, bài vở nhiều, tôi rất ít khi về nhà. Cha tôi vẫn đi làm thuê 50 tệ một tháng, gánh tiếp tế cho tôi đặt lên vai mẹ, không ai thay thế được.
Mỗi lần bà thím nhà bên giúp nấu xong thức ăn, đưa cho mẹ mang đi. Hai mươi ki lô mét đường núi ngoằn ngoèo ruột dê làm khổ mẹ phải tốn sức ghi nhớ đường đi, gió tuyết cũng vẫn đi. Và thật là kỳ tích, hễ bất cứ việc gì làm vì con trai, mẹ đều không điên tí nào. Ngoài tình yêu mẫu tử ra, tôi không còn cách giải thích nào khác. Y học cũng nên giải thích khám phá hiện tượng này.
27/4/2003, lại là một Chủ nhật, mẹ lại đến, không chỉ mang đồ ăn cho tôi, mẹ còn mang đến hơn chục quả đào dại. Tôi cầm một quả, cắn một miếng, cười hỏi mẹ:- "Ngọt quá, ở đâu ra ? "Mẹ nói:- "Tôi.... tôi hái..."Không ngờ mẹ tôi cũng biết hái cả đào dại, tôi chân thành khen mẹ:- "Mẹ, mẹ càng ngày càng tài giỏi!" Mẹ cười hì hì.Trước lúc mẹ về, tôi theo thói quen dặn dò mẹ phải cẩn thận an toàn, mẹ ờ ờ trả lời. Tiễn mẹ xong, tôi lại bận rộn ôn tập trước kỳ thi cuối cùng của thời phổ thông.
Ngày hôm sau, khi đang ở trên lớp, bà thím vội vã chạy đến trường, nhờ thầy giáo gọi tôi ra ngoài cửa. Thím hỏi tôi, mẹ tôi có đến đưa tiếp tế đồ ăn không? Tôi nói đưa rồi, hôm qua mẹ về rồi. Thím nói:- "Không, mẹ mày đến giờ vẫn chưa về nhà ! "Tim tôi thót lên một cái, mẹ tôi chắc không đi lạc đường? Chặng đường này mẹ đã đi ba năm rồi, có lẽ không thể lạc được. Thím hỏi:- "Mẹ mày có nói gì không ? "Tôi bảo không, mẹ chỉ cho cháu chục quả đào tươi. Thím đập hai tay:- Thôichết rồi, hỏng rồi, có lẽ vì mấy quả đào dại rồi !"Thím kêu tôi xin nghỉ học, chúng tôi đi men theo đường núi về tìm. Ðường về quả thực có mấy cây đào dại, trên cây chỉ lơ thơ vài quả cọc, bởi nếu mọc ở vách đá mới còn giữ được quả. Chúng tôi cùng lúc nhìn thấy trên thân cây đào có một vết gãy cành, dưới cây là vực sâu trăm thước. Thím nhìn tôi rồi nói : Chúng ta đi xuống khe vách đá tìm!
"Tôi nói:- "Thím, thím đừng doạ cháu..."Thím không nói năng kéo tôi đi xuống vách núi... Mẹ nằm yên tĩnh dưới khe núi, những trái đào dại vương vãi xung quanh, trong tay mẹ còn nắm chặt một quả, máu trên người mẹ đã cứng lại thành đám màu đen nặng nề. Tôi đau đớn tới mức ngũ tạng như vỡ ra, ôm chặt cứng lấy mẹ, gọi :
- "Mẹ ơi, Mẹ đau khổ của con ơi ! Con hối hận đã nói rằng đào này ngọt ! Chính là con đã lấy mạng của mẹ... Mẹ ơi, mẹ sống chẳng được hưởng sung sướng ngày nào....Tôi sát đầu tôi vào khuôn mặt lạnh cứng của mẹ, khóc tới mức những hòn đá dại trên đỉnh núi cũng rớt nước mắt theo tôi.
Ngày 7/8/2003, một trăm ngày sau khi chôn cất mẹ, thư gọi nhập học dát vàng, dát bạc của Ðại học Hồ Bắc đi xuyên qua những ngã đường mẹ tôi đã đi, chạy qua những cây đào dại, xuyên qua ruộng lúa đầu làng, "bay" thẳng vào cửa nhà tôi. Tôi gài lá thư đến muộn ấy vào đầu ngôi mộ cô tịch của mẹ :
- MẸ, con đã có ngày mở mặt mở mày rồi,
- MẸ có nghe thấy không ?
- MẸ có thể ngậm cười nơi chín suối rồi!"

Tác giả Vương Hằng Tích

MẸ TÔI (1916 – 2007)

Mẹ ơi ! ơi hỡi Mẹ ơi
Con đây cũng đã sáu mươi tuổi rồi
Đời con nắng giãi, mưa dầu
Nỗi buồn cùng với nỗi đau thêm dài
Cũng mang lấy tiếng làm trai
Xuống đông chưa xuống, lên đoài chưa lên
Công Cha, nghĩa Mẹ chưa đền
Cúi xuống thẹn đất, ngẩng lên thẹn trời !
Mẹ ơi ! Mẹ khổ một đời
Thương con, Mẹ chẳng một lời thở than !
Phải chi rộng cửa, cao nhà
Phải chi tấm bánh, đồng quà sớm mai
Một đời áo vá vì con
Một đời cơm độn sắn khoai tháng ngày
Một đời bao nỗi chua cay
Một đời chưa có một ngày trọn vui
Phận con bèo dạt, mây trôi
Nổi chim hơn cả những nơi nổi chìm
Mẹ cho con một trái tim
Nhiệt tình chưa cạn, niềm tin còn nồng
Mẹ ơi xin Mẹ yên lòng
Con cháu của Mẹ vững trong trường đời
Mai này cuộc sống xinh tươi
Chắc linh hồn mẹ được vui đôi phần !

NVS 7/2010

CHỊ TÔI

( Dựa theo tâm sự của Cậu Nguyễn Văn Khoảng gặp Chị Cả,
khi mẹ tôi về thăm lại Vĩnh Bảo sau 62 năm rời xa quê hương )
*******************
Lớn lên tôi mới biết là
Có người Chị Cả xa nhà từ lâu
Đi đâu, chẳng biết đi đâu ?
Ở đâu ? nào biết ở đâu mà tìm
Mịt mùng tăm cá, bóng chim
Bão dông, sông nước nổi chìm ai hay !
Ngóng chờ mười bảy năm nay
Mới hay chị vẫn còn trên cõi đời
Niềm vui không nói lên lời
Đôi miền thống nhất, Chị tôi sẽ về
Nhưng rồi lòng vẫn tái tê
Chiến tranh ác liệt, Chị về được sao !
Lòng em đau quặn dường bao
Đường ra bị cấm, đường vào bị ngăn
Đêm ngày đạn réo, súng gầm
Đi đâu cũng ở trong tầm đạn, bom
Nỗi niềm thương nhớ, Chị ơi !
Bao giờ mới được nối lời cùng nhau
Trải qua hai chục năm sau
Nước nhà thống nhất, em mong Chị về !
Vui chung rất đỗi hân hoan
Tình riêng vẫn cứ lo toan, bồi hồi
Hai nhăm năm nữa qua rồi !
Tám mươi tư tuổi Chi tôi mới về !
Tôi như bừng tỉnh cơn mê
Chị ơi ! Đúng thật Chị về đó sao ?
Thật mà cứ ngỡ chiêm bao
Bây giờ mới thỏa khát khao bấy chầy !
Chị đi năm hai hai tuổi
Sau sáu hai năm, tám tư mới về
Chị em nhận mặt, nắm tay
Rưng rưng giòng lệ, vơi đầy niềm vui !
NVS 7/2010

Jean Le Vietnamien

Một người bạn làm việc lâu năm ở Côte d’ Ivoire (Phi Châu) hay tin tôi đã qua Pháp;vẫn còn thất nghiệp, bèn giới thiệu tôi cho Công ty Đường Mía của quốc gia. Không biết anh ta nói thế nào mà họ nhận tôi ngay, còn gửi cho tôi vé máy bay nữa ! Xưa nay, tôi chưa từng quen một người da đen gốc Phi Châu nào hết. Và chỉ có vài khái niệm thô sơ về vùng Phi Châu da đen như là Ở đó nóng lắm, đất đai còn nhiều nơi hoang vu, dân chúng thì da đen thùi lùi, tối ngày vỗ trống, rồi nhảy tưng tưng.v.v.... Vì vậy, tôi hơi ...ngán. Nhưng cuối cùng rồi tôi cũng quyết định, qua xứ da đen để làm việc, danh dự hơn là ở lại Pháp để tháng tháng vác mặt Việt Nam đi xin trợ cấp đầu nọ, đầu kia
Nơi tôi làm việc tên là Borotou. Tôi hơi dài dòng ở đây để thấy tôi đi "làm lại cuộc đời" ở một nơi hoang vu hẻo lánh mà cảnh trí; thì chẳng có gì hấp dẫn hết! Thêm vào đó, tôi là người Á Đông duy nhứt làm việc chung với Tây trắng (chỉ có năm người) và Tây đen (đông vô số kể). Ở đây, thiên hạ gọi tôi là "le chinois" - thằng Tàu - Suốt ngày, suốt tháng tôi chỉ nói có tiếng Pháp. Cho nên, lâu lâu thèm quá, tôi soi gương rồi ...nói chuyện với tôi bằng tiếng Việt, trông giống như thằng khùng! Chưa bao giờ tôi thấy tôi cô đơn bằng những lúc tôi đối diện tôi trong gương như vậy
Một hôm, sau hơn tám tháng "ở rừng", tôi được gọi về Abidjan để họp (Đây là lần đầu tiên tôi được về thủ đô). Anh tài xế da đen đưa tôi ra Touba. Chúng tôi đến phi trường lối một giờ trưa. Sau khi phụ tôi gởi hành lý, anh tài xế nói:
- Tôi ra ngủ trưa ở trong xe. Chừng Patron (ông chủ) đi được rồi tôi mới về.
Ở xứ da đen, họ dùng từ "Patron" để gọi ông chủ, ông xếp, người có địa vị, có tiền, người mænbsp; họ nể nang.v.v... Nghe quen rồi, chẳng có gì chói lỗ tai hết.
Tôi nói: - Về đi ! Đâu cần phải đợi ! Không khí nóng bức. Mấy cái quạt trần quay vù vù, cộng thêm mấy cây quạt đứng xoay qua xoay lại, vậy mà cũng không đủ mát. Thiên hạ ngủ ga` ngủ gật., tôi cũng ngả người trên lưng ghế, lim dim...
Trong lúc tôi thiu thiu ngủ thì loáng thoáng *nghe có ai ca vọng cổ*. Tôi mở mắt nhìn quanh thấy không có gì, bèn thở dài, nghĩ: "Tại mình nhớ quê hương xứ sở quá nên trong đầu nghe ca như vầy". Rồi lại nhắm mắt lim dim... Rồi tôi lại nghe vọng cổ nữa. Mà lần nầy nghe rõ câu ngân nga trước khi "xuống hò":
" Mỗi buổi hoàng hôn tôi vẫn đứng đây để nhìn từng chiếc phi cơ cất …cánh Rồi khuất lần sau khói trắng sư..ơng……ch … iều. Tôi nhớ Quê Hương và mong đợi ngày …dzìa."
Đúng rồi! Không phải tôi đang mơ, mà rõ ràng có ai đang ca vọng cổ ngoài kia. Tôi nhìn ra hướng đó, thấy xa xa dưới lùm cây dại có một người da đen nằm võng. Và chỉ có người đó thôi. Lạ quá ! Người da đen đâu có nằm võng. Phong tục của họ là nằm một loại ghế dài bằng gỗ cong cong. Ngay như loại ghế bố thường thấy nằm dưới mấy cây dù to ở bãi biển ...họ cũng dùng nữa. Tò mò, tôi bước ra, đi về hướng đó để xem là ai vừa ca vọng cổ lại vừa nằm võng đong đưa. Thì ra là một anh chàng trai da đen còn trẻ, còn cái võng là cái võng nhà binh của quân đội Việt Nam Cộng Hòa hồi xưa.
Tôi nói bằng tiếng Pháp: " Bonjour! "
Anh ngừng ca, ngồi dậy nhìn tôi mỉm cười, rồi cũng nói "Bonjour". Tôi hỏi, vẫn bằng tiếng Pháp:
- Anh hát cái gì vậy ?
Hắn đứng lên, vừa bước về phia tôi vừa trả lời bằng tiếng Pháp
- Một bài ca của Việt Nam . Còn ông ? Có phải ông là le chinois làm việc cho hãng đường ở Borotou không ?
Tôi trả lời, vẫn bằng tiếng Pháp :
- Đúng và sai ! Đúng tôi làm việc ở Borotou. Còn sai là vì tôi không phải là người Tàu. Tôi là người Việt Nam
Nghe vậy, hắn trợn mắt có vẻ vừa ngạc nhiên, vừa mừng rỡ, rồi bật ra bằng tiếng Việt, giọng đặc sệt miền Nam ,chẳng có một chút lơ lớ:
- Mèn đéc ơi! ...Bác là người Việt Nam hả ? Rồi hắn vỗ lên ngực
- Con …con cũng là người Việt Nam nè !
Thiếu chút nữa là tôi bật cười. Nhưng tôi kìm lại kịp, khi tôi nhìn gương mặt rạng rỡ vì sung sướng của hắn. Rồi tôi bỗng nghe một xúc động dâng lên cổ. Thân đã lưu vong, lại " trôi sông lạc chợ " đến cái xứ " khỉ ho cò gáy " may mắn gặp được một người biết nói tiếng Việt Nam va biết nhận mình là người Việt Nam , dù là một người da đen, sao thấy quý vô cùng. Hình ảnh của quê hương như đang ngời lên trước mắt tôi... Tôi bước tới bắt tay hắn. Hắn bắt tay tôi bằng cả hai bàn tay, vừa lắc vừa nói huyên thuyên:
- Trời ơi !... Con mừng quá ! Mừng quá ! Trời ơi !... Bác biết không ? Bao nhiêu năm nay con thèm gặp người Việt để nói chuyện cho đã. Bây giờ gặp bác, thiệt... con mừng " hết lớn " bác à ! Rồi hắn kéo tôi lại võng:
- Bác nằm đi ! Nằm đi !
Hắn lại đống gạch " bờ-lóc " gần đấy lấy hai ba viên kê bên cạnh võng rồi ngồi lên đó, miệng vẫn không ngừng nói:
- Con nghe thiên hạ nói ở Borotou có một người Tàu. Con đâu dè là bác. Nếu biết vậy con đã phóng Honđa vô trỏng kiếm bác rồi ! Đâu đợi tới bây giờ...Hắn móc gói thuốc, rồi mời tôi:
- Mời bác hút với con một điếu. Hắn đưa gói thuốc về phia tôi, mời bằng hai tay. ( Một cử chỉ mà từ lâu tôi không còn nhìn thấy. Một cử chỉ nói lên sự kính trọng người trưởng thượng ) Tôi thấy ở đó một "cái gì " rất Việt Nam. Tôi rút điếu thuốc để lên môi. Hắn chẹt quẹt máy, đưa ngọn lửa lên đầu điếu thuốc, một tay che che như trời đang có gió. Tôi bập thuốc rồi ngạc nhiên nhìn xuống cái quẹt máy. Hắn nhăn răng cười:
- Bộ bác nhìn ra nó rồi hả ?
Tôi vừa nhả khói thuốc vừa gật đầu. Đó là * loại quẹt máy Việt Nam *, nho nhỏ, dẹp lép, đầu có nét cong cong. Muốn quẹt phải lấy hẳn cái nắp ra chớ nó không dinh vào thân ống quẹt, bằng một bản lề nhỏ như những quẹt máy ngoại quốc. Hắn cầm ống quẹt, vừa lật qua lật lại vừa nhìn một cách trìu mến :
- Của ông ngoại con cho đó ! Ông cho hồi ổng còn sống. Rồi hắn cười:
" Hồi đó ông gọi con bằng "thằng Lọ Nồi ". Ngừng một chút rồi tiếp :
- Vậy. mà ổng thương con lắm à bác !
Hắn đốt điếu thuốc, hít một hơi dài rồi nhả khói ra từ từ. Nhìn cách nhả khói của hắn tôi biết hắn đang sống lại bằng nhiều kỷ niệm. Tôi nói:
- Vậy. là cháu lai Việt Nam à ?
- Dạ. Má con quê ở Nha Trang.
- Rồi má cháu bây giờ ở đâu ? Giọng của hắn như nghẹn lại :
- Má con chết rồi. Chết ở Nha Trang hồi chiến tranh năm 1975 .
- Còn ba của cháu ?
- Ổng hiện ở Paris . Tụi nầy nhờ có dân Tây nên sau 1975 được hồi hương. Con đi quân dịch cho Pháp xong rồi, về đây ở với bà nội. Con sanh ra và lớn lên ở Sai Gòn, về đây, buồn thúi ruột thúi gan luôn !
Tôi nhìn hắn một lúc, cố tìm ra một nét Việt nam trên con người hắn. Thật tình, hắn không có nét gì lai hết. Hắn lớn con, nước da không đến nỗi đen thùi lùi như phần đông dân chúng ở xứ này, nhưng vẫn không có được cái màu cà phê lợt lợt để thấy có chút gì khác khác. Tóc xoắn sát da đầu, mắt lồi với đôi môi dầy... Tôi chợt nói, nói một cách máy móc:
- Thấy cháu chẳng có lai chút nào hết !
Hắn nhìn thẳng vào mắt tôi, giọng nghiêm trang:
- Có chớ bác. Con có lai chớ bác. Hắn xoè hai tay đưa ra phía trước, lật qua lật lại:
- Bên nội của con nằm ở bên ngoài đây nè. Rồi hắn để một tay lên ngực, vỗ nhè nhẹ về phía trái tim:
- Còn bên ngoại nó nằm ở bên trong. Ở đây, ở đây nè bác. Bỗng giọng hắn nghẹn lại:
- Con lai Việt Nam thiệt mà bác ! Ngoài thi đen thui, còn bên trong thì vàng khè Bác ơi !
Trong khoảnh khắc, tôi xúc động đến quên mất màu da đen của hắn, mà chỉ thấy trước mặt một thanh niên Việt Nam, Việt Nam từ xương tủy, tới lời lẽ nói năng. Tôi nói, vỗ nhẹ lên vai hắn mấy cái, gật đầu nói:
- Ờ.... Bác thấy. Bây giờ thì bác thấy...
Hắn mỉm cười:
- Ở đây người ta nói con không giống ai hết, bởi vì con hành động cư xử, nói năng không giống họ. Bà nội con cũng nói như vậy nữa ! Còn con thì mỗi lần con nhìn trong gương, con vẫn nhận ra con là người Việt Nam . Bác coi có khổ không ? Rồi nó nhìn tôi, một chút trìu mến dâng lên trong ánh mắt:
- Bây giờ con gặp bác rồi, con thấy không còn cô đơn nữa. Gặp một người giống mình, ở cái xó xa xôi hẻo lánh này, thiệt là trời còn thương con quá !
Tôi im lặng nghe hắn nói, nhìn hắn nói mà có cảm tưởng như hắn đang nói cho cả hai: cho hắn và cho tôi. Bởi vì cả hai cùng một tâm trạng... Hắn vẫn nói, như hắn thèm nói từ lâu :
- Nhớ Sai Gòn quá nên con hay ca vọng cổ cho đỡ buồn. Hồi nãy bác lại đây là lúc con đang ca bài " Đường về quê ngoại " đó bác.
- Bác không biết ca, nhưng bác cũng rất thích nghe vọng cổ.
Giọng nói hắn bỗng như hăng lên :
- Vọng cổ là cái chất của miền Nam mà bác. Nó không có lai Âu lai Á gì hết. Nó có cái hồn Việt Nam cũng như cá kho tộ, tô canh chua. Bác thấy không ? Bởi vậy., không có gì nhắc cho con nhớ Việt Nam bằng bài ca vọng cổ hết.
- Bác cũng vậy.
Tôi nói mà thầm phục sự hiểu biết của hắn, và tôi thấy rất vui mừng có một người như vậy để chuyện trò từ đây về sau....Có tiếng máy bay đang đánh một vòng trên trời. Chúng tôi cùng đứng lên, hắn nói:
- Nó tới rồi đó. Con phải sữa soạn xe trắc-tơ và rờ-mọoc để lấy hành lý. Con làm việc cho hãng Air Afrique.Rồi hắn nắm tay tôi lắc mạnh:
- Thôi, bác đi mạnh giỏi. Con tên là Jean. Ở đây ai cũng biết "Jean le Vietnamien" hết. Chừng dìa lại đây bác ghé con chơi, nghen.Bỗng, hắn ôm chầm lấy tôi siết nhẹ rồi giữ như vậy không biết bao nhiêu lâu.Tôi nghe giọng hắn lạc đi:
- Ghé con nghe bác... Nhớ nghen Bác...
Tôi không còn nói được gì hết. Chỉ vừa gật đầu vừa vỗ vỗ vào lưng hắn như vỗ lưng một người con...Khi hắn buông tôi ra, tôi thấy hai má của hắn ướt nước mắt. Tôi vội quay đi, lầm lũi bước nhanh nhanh về nhà ga mà nghĩ thương cho " thằng Jean le Vietnamien ".. Hồi nãy nó ôm tôi, có lẽ nó đã tưởng tượng như là nó đang ôm lại được
một góc trời quê mẹ...
Trên máy bay, tôi miên man nghĩ đến "thằng Jean" rồi tự hứa sẽ gặp lại nó thường. Để cho nó bớt cô đơn. Và cũng để cho tôi bớt cô đơn nữa ! Tôi tự hỏi : "Trong vô số người Việt Nam lưu vong hôm nay, còn được bao nhiêu người khi nhìn trong gương vẫn nhận ra mình là người Việt Nam ? Có được bao nhiêu người còn mênh mang trong lòng bài ca vọng cổ, để thấy hình ảnh quê hương vẫn còn nguyên trong đó ?"

ST

Mưa Đời !

Có nắng thì phải có mưa !

Nắng nhiều, mưa lắm từ xưa thế mà .

Thân “ tôi “ như hạt mưa sa

Mới hay chớp biển rồi ra mưa nguồn .

Trời còn đổ trận mưa tuôn

Mưa tầm, mưa tã có buồn hay không ?

Mưa rào, mưa bão, mưa giông

Mưa tuôn xối xả cho lòng thêm đau .

Sông Ngân muốn nối nhịp cầu

Mà mưa rả rích, mưa ngâu dài dài,

Mưa lác đác, mưa lai rai

Lâm thâm mưa bụi cho ai nhớ mình !

Mưa rươi cây cỏ lặng thinh

Trời gieo mưa đá tội tình cho hoa .

Mưa bắt đầu chỉ thoáng qua

Còn mưa bong bong chỉ là chóng tan

Ngẫm xem ở cõi trần gian

Kể ra còn có muôn vàn thứ mưa !

Nắng Lành

Ơn trời ban phát nắng cho

Ai dùng nắng nhỏ, nắng to mặc lòng

Nồng nàn là nắng hừng đông

Rực rỡ là thứ nắng hồng ban mai

Bồi hồi như nắng xiên khoai

Nhớ nhung nắng quái, thương ai nắng vàng

Giận hờn nên nắng chang chang

Bực mình nắng gắt, bẽ bàng nắng hanh

Dịu dàng biết mấy nắng xanh

Người yêu nên gọi…” nắng lành “ hỡi ai .

Chồng tôi…

Chồng tôi, Ông ấy làm thơ

Mà tôi ít có thì giờ được nghe

Hết xuân rồi lại sang hè

Thu qua, Đông tới bộn bề quanh năm

Mải mê công việc làm ăn

Tứ thơ chưa thẩm, lời văn chưa bình

Riêng tôi chịu thiệt đã đành

Chồng tôi mãi vẫn chưa thành “ Nhà thơ

Vô Duyên

Ngẫm mình cũng thật vô duyên

Thẩn thơ nên chẳng Hội viên, Hội tròn

Đã không ra cục, ra hòn

Còn mong chi tới hội tròn, hội viên

Thế là Chúa chẳng biết tên

Vua không biết mặt, khỏi phiền đến thân .

Buồn…..

Ngồi nhà buồn lắm ai ơi

Mà sao những lúc đi chơi cũng buồn

Đi chơi là để tạo nguồn

Những mong chuyển cái sự buồn thành vui

Vậy mà lạ nhỉ ai ơi

Tưởng rằng có được niềm vui, lại buồn

Ước gì trời đổ mưa tuôn

Để bao nhiêu cái sự buồn trôi theo

Cho trời trở lại trong veo

Cho đời mát mái, xuôi chèo thì vui

Gác Kiếm

(Kỷ niệm khi về hưu)

Ai còn nán lại tùy ai

Mình về kẻo nữa một mai khó về

Mình về giấy rách giữ lề

Cái duyên buộc với đồng quê những ngày

Câu thơ dẫu vụng chưa hay

Yêu gìa cũng viết trao tay bạn già

Khi vui điếu thuốc chén trà

Khi buồn ngâm vịnh cho qua sự buồn

Vốn đâu mà bảo đi buôn

Dâu ao thả cá, đâu vườn trồng cây

Mình về vẫn trắng đôi tay

Lợi danh chẳng chút mảy may tơ hào

Nên lòng thư thái dường bao

Bạn bầu gần gũi dạt dào tình thân .

Tiếng Tơ

(Xin tặng đồng môn THBL )

Trưa hè vang tiếng ve ngân

Gợi bao kỷ niệm, xa gân trường ta

Nhớ thời mực tím chưa xa

Cỏ may theo bước chân ta đến trường

Biết bao gương mặt thân thương

Dãy nhà, phố cũ con đường nắng trưa

Mái trường Trung Học Bình Long

Người nam, kẻ bắc bây giờ còn ai

Nghĩa Thầy, tình Bạn không phai

Nửa vòng thế kỷ, chặng dài thời gian

Cuộc đời như một cung đàn

Bổng trầm, trong đục nhặt khoan vui buồn

Tiếng tơ xin gởi về nguồn

Mang ơn sâu đậm, mái trường thân thương .